Hempens Teerns & Visser Bearda fonds
Hempens-Teerns is met 226 inwoners de kleinste woonkern in het buitengebied van de gemeente Leeuwarden. Oorspronkelijk waren het twee kerkdorpen die in 1603 zijn gecombineerd.
Hempens-Teerns
Tussen het Van Harinxmakanaal en Hempens-Teerns heeft de gemeente de wijk ‘Zuiderburen’ gebouwd. Hoewel Hempens-Teerns tegen Zuiderburen aanligt, heeft het zijn eigen dorpse identiteit behouden.
De dorpsvlag van Hempens wordt gedomineerd door twee horens van ossen. Dit is een verwijzing naar de oude ‘ossenbrug,’ formeel in het Fries ‘Oxena Brids,’ waar de boeren van Hempens hun vee overheen dreven.
Het dorpsleven
Vroeger waren alle dorpelingen met de grond en met het dorp verbonden. Het waren kleine veehouders met een paar koeien. Het was een hard leven en zij moesten vaak wat bijverdienen. Velen zijn opgeklommen tot koemelkers.
In 1962 is de helft van het aantal mannelijke bewoners van Hempens, elders aan ’t werk. Een groot deel in de fabrieken te Leeuwarden of bij openbare diensten. Ook de melkmachine doet zijn intrede en vervangt veel melkers waardoor 80 á 90% van de kinderen doorleert voor een betrekking in ’t maatschappelijk leven. De taal was vroeger alleen Fries maar is nu door het contact met de stad en de forensen Luwarders, Fries of Nederlands.
In de jaren 1893-1896 werden er veel coöperaties opgericht en Hempens zou een veel groter dorp zijn geworden, als de boeren hun melkfabriek in Teerns hadden gebouwd. Dr. Nicolaas Reeling Brouwer (oud geneesheer en Wethouder van Leeuwarden) en Notaris Andries Andringa hadden kapitaal bijeengebracht voor Coöperatie Stoomzuivelfabriek en met dank aan “Old Burger Weeshuis” en het “Popta Gasthuis” kwam er een fabriek. Maar die kwam er aan de Emmakade omdat daar betere aan- en afvoer mogelijkheden waren. Ook werd de fabriek een melkinrichting voor consumptiemelk.
Oprichting verenigingen
- Begrafenisvereniging ‘De Laatste Eer’
- Dorpsbelang 1918
- Korfbalclub Wez Fluch 1924
- Nut en Nocht 1959
- Toneelvereniging O.K.K.1914
- Vrouwenvereniging Mei elkoar ien’ 1936
- IJsclub ‘Lyts Begjin’ 1909
- Zangvereniging ‘Troch sjongen ien’ 1960
De kerkbrand op 9-12-1945
Op deze zondagmorgen zou de kerkdienst in Hempens om 9.30 uur beginnen maar door rookontwikkeling bij de kachelpijp in het plafond werd de dienst uitgesteld. Er werd geprobeerd met een ladder en een huisbrandblusapparaat het schroeiende hout te doven. Zowel het riet onder de dakpannen als het plafond stonden in lichterlaaie.
Diaken A.H. Visser fietste direct naar Leeuwarden om de brandspuit te halen. Met emmers werd water bij de buren gepompt want de waterleiding is pas in 1949 aangelegd. Met bijlen werd een gat in het ijs van de dorpsvaart gekapt om bluswater dichterbij te hebben. Door een krachtige Oostzuidoostelijke wind breidde de brand zich snel uit. De toren, de trap, de preekstoel, het kerkorgel, de klokkenstoel en de torenspits vlogen door het vuur en de harde wind in brand. De Leeuwarder brandweer kon slechts nablussen.
De herbouw
Tot Kerstmis 1948 heeft de Gemeente haar kerkdiensten in het verenigingsgebouw gehouden. Bouwkundige Ate Visser had een bouwplan klaarliggen maar er was te weinig geld, een te groot tekort aan materiaal en de schade door oorlogshandelingen kreeg voorrang.
Op 31 januari 1948 bespreekt de Heer A.H. Visser als bouwkundige over de kerkbouw en mogelijke stijlen: gotisch, (oudste stijl der Oost en West Gaten, Duitsland) en romaanse stijl van bouwen met rondbogen.
